Ξενοδοχείο Grand Budapest

Η Ευρώπη ανάμεσα στην μπελ επόκ και στο σκοτάδι

Το «Ξενοδοχείο Grand Budapest» του Αμερικανού Γουές Αντερσον, διαδραματίζεται σ’ ένα φανταστικό κρατίδιο στην καρδιά της Ευρώπης, στη Δημοκρατία της Ζουμπρόφκα, σε δύο κομβικές εποχές: Σε ενεστώτα χρόνο το 1968 (χρονιά που τα σοβιετικά τανκς εισέβαλαν στην Πράγα) και σε παρελθόντα χρόνο το 1932 (χρονιά ραγδαίας ανόδου του ναζισμού).Ο Αντερσον, όπως λέει ο ίδιος, εμπνεύστηκε την ιστορία του από από τα γραπτά του Στέφαν Τσβάιχ και από το δοκίμιο της φιλοσόφου Χάνα Αρεντ «Ο Αϊχμαν στην Ιερουσαλήμ, η κοινοτοπία του κακού».
Σε μια λουτρόπολη της Ζουμπρόφκα στις Αλπεις ορθώνεται το Grand Budapest Hotel – σήμα κατατεθέν μιας ξεχασμένης αριστοκρατικής Ευρώπης. Ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου, ο μελαψός Ζίρο Μουσταφά, αφηγείται τη ζωή του σε έναν επίδοξο συγγραφέα. Το 1932 ο Ζίρο ήρθε στην Ευρώπη ως πρόσφυγας, προσλήφθηκε ως θυρωρός στο Grand Budapest Hotel και τέθηκε υπό την κηδεμονία του σχολαστικού διευθυντή του ξενοδοχείου, Γκουστάβ Χ. Λίγο μετά έζησαν μαζί μια περιπέτεια που θα τη ζήλευαν ο Κάφκα και ο Μπάστερ Κίτον, ίσως και ο Τζέιμς Μποντ. Ο Γκουστάβ Χ. κληρονομεί μια εκκεντρική αριστοκράτισσα και γίνεται στόχος των συγγενών της, ενώ ο Ζίρο ερωτεύεται την ψυχοκόρη ενός ζαχαροπλάστη. Παράλληλα, οι ναζί στήνουν τα μπλόκα τους στην καταρρέουσα Δημοκρατία της Ζουμπρόφσκα.
Και σε αυτήν την ταινία του Αντερσον η γεωμετρία και τα παστέλ χρώματα δίνουν τόνο σε έναν ρετρό, αλλά και παράδοξο κόσμο. Η εικόνα της Κεντρικής Ευρώπης είναι φαντασιακή, ανάμεσα στη νοσταλγία (μια αίσθηση μπελ εποκ) και στον καφκικό εφιάλτη (η σκοτεινιά του ναζισμού, αλλά και τα check point του Ψυχρού Πολέμου).
Το «Ξενοδοχείο Grand Budapest» είναι μια νοσταλγικά μελαγχολική, βαθιά ανθρώπινη και υπαρξιακή ταινία για το όνειρo ενός μελαψού (μη Αρειου) και για «το βάρβαρο σφαγείο που ονομάζεται ανθρωπότητα».

Δημοσιεύτηκε στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 6-3-2014